Szczeć leśna / Dipsacus fullonum sylvestris Huds. - Występowanie: Azja, Europa, Ameryka Południowa, Ameryka Północna Naturalny środek nie tylko przeciw boreliozie!

Botaniczny opis rośliny Szczeć leśna to okazała, dwuletnia roślina osiągająca wysokość do 2 metrów. Łodyga jest prosta, w górnej części silnie rozgałęziona i kolczasta. Liście łodygowe mają długość 20-40 cm i szerokość 2-6 cm, są naprzeciwległe, lancetowate, eliptyczne lub jajowate, ząbkowane, siedzące, a na brzegach mogą być nagie. Liście rosną tylko w pierwszym roku, potem zamierają. Kwiaty ułożone są w kolczaste główki o długości 4-10 cm i szerokości 3-5 cm, wzniesione, a korona ma długość 10-15 mm i jest bladofioletowa lub biała. Roślina kwitnie od lipca do września. Owocem jest niełupka.

Pochodzenie i występowanie
Obecnie występuje naturalnie w zachodniej, środkowej i południowej Europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej i dalej na wschód aż do Iranu. Szczotlicha została wtórnie zawleczona do Ameryki Północnej (niemal wszystkie stany USA) i Południowej (Urugwaj, Argentyna, Ekwador). Pochodzi z północnej Afryki, południowej Europy lub południowo-zachodniej Azji. W Polsce rośnie głównie w cieplejszych regionach, od nizin po pagórki, rzadziej na terenach powyżej 500 m n.p.m. Rośnie na pastwiskach, skrajach lasów, miedzach, nasypach, przy drogach, w pobliżu zarośli, na rumowiskach i wysypiskach.

Zastosowanie

Szczeć leśna była historycznie używana w przemyśle włókienniczym jako naturalny grzebień do oczyszczania, wyrównywania i wzmacniania włókien, szczególnie wełny. Czasem stosuje się ją jako roślinę ozdobną, a jej zasuszone kwiatostany są popularne w florystyce. Ze względu na wiarę, że kąpiel z użyciem tej rośliny poprawia urodę, nazywano ją kielichem Wenus. Tradycyjnie używano jej zewnętrznie na drobne rany, przetoki i narośla nowotworowe.

Korzeń jest uważany za środek napotny, moczopędny i wspomagający trawienie. Zwykle zbiera się ziele i korzeń. Ziele zbiera się latem, a korzeń późną jesienią. Badania potwierdziły jego skuteczność w stanach zapalnych stawów, łuszczycy i drobnych urazach, choć wyniki były ograniczone. Związki chemiczne z tej rośliny mogą pomagać w walce z boreliozą i infekcjami wirusowymi (m.in. herpes). Analizy wykazały obecność 23 aktywnych związków o działaniu bakteriostatycznym.

Medycyna ludowa
Stosuje się zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Zewnętrznie przy pękniętej skórze, opryszczce, egzemach, trądziku, artretyzmie i zmianach nowotworowych. Napar z korzenia pomaga w retencji moczu, stanach zapalnych przewodu pokarmowego i wrzodach. Uważany jest za środek detoksykujący.

Składniki aktywne Korzeń zawiera alkaloidy, olejki eteryczne, żywice, flawonoidy (baikalein, monolaurin, luteolin), taniny, irydoidy, saponiny, kwasy fenolowe, apigenin, malwidynę, winiferin, hydroksytyrozol, kwas deceinowy, minerały, kwasy tłuszczowe i skabiozyd.

Dawkowanie tradycyjne
Na wsparcie odporności zaleca się 2-5 g korzenia zalanych 250 ml wrzątku, parzonych 10 minut. Pić 3 razy dziennie. Można również przygotować nalewkę, zalewając kawałki korzenia 60% alkoholem i macerując przez miesiąc.

Uprawa
Roślina rośnie na glebach gliniasto-ilastych, umiarkowanie wilgotnych i zasobnych w azot. Preferuje gleby gliniaste. Nasiona wysiewa się wczesną wiosną, a korzenie zbiera jesienią.