Dzisiejszy artykuł poświęcony jest ostropestowi plamistemu, roślinie stosowanej od dawna w medycynie ludowej, a także w nowoczesnej farmacji. W artykule omówiono dobroczynne właściwości ostropestu plamistego, przeciwwskazania, zalecane dawkowanie oraz metody leczenia i formy lecznicze na jego bazie.
Ostropest plamisty
Ostropest plamisty (łac. Silybum marianum) to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny astrowatych, wysoko ceniona ze względu na swoje właściwości lecznicze. Nadziemne części ostropestu plamistego oraz jego nasiona zawierają substancje biologicznie czynne. Głównymi substancjami biologicznie czynnymi owoców ostropestu plamistego są flawonolignany (1,5–3,0%), znane pod zbiorczą nazwą sylimaryna. Głównymi składnikami tego kompleksu są sylibina, czyli sylibinina (stanowiąca 60–70%), sylikrystyna (20%), sylidianina (10%) i izosylibina (5%). Sylimaryna występuje we wszystkich częściach rośliny, jednak jej największe stężenie występuje w owocach.
Właściwości korzystne na organizm człowieka:
1.Działanie hepatoochronne: sylimaryna wspomaga regenerację komórek wątroby, chroniąc je przed uszkodzeniami wywołanymi przez toksyny, alkohol, leki i infekcje. Ostropest plamisty jest skuteczny w leczeniu różnych chorób wątroby, takich jak zapalenie, marskość, stłuszczenie, itp.
2.Działanie antyhepatotoksyczne: zapobiega toksycznemu uszkodzeniu wątroby. Właściwości detoksykacyjne sylibininy tłumaczy się tym, że wchodzi ona w relacje konkurencyjne z truciznami hepatotropowymi o wiązanie się z receptorami hepatocytów.
3.Właściwości antyoksydacyjne: Sylimaryna poprawia ochronę antyoksydacyjną komórek poprzez wiązanie wolnych rodników, hamowanie procesów peroksydacji lipidów ,oraz przeciwdziała wyczerpywaniu się rezerw glutationu. Działanie ostropestu plamistego pomaga zapobiegać przedwczesnemu starzeniu się komórek i rozwojowi chorób przewlekłych.
4.Działanie przeciwzapalne: sylimaryna zmniejsza produkcję prostaglandyn, leukotrienów i innych mediatorów zapalnych, zapewniając ogólne działanie przeciwzapalne w organizmie. Ostropest plamisty może być stosowany w leczeniu chorób zapalnych wątroby i pęcherzyka żółciowego, ponieważ wykazuje wyraźne działanie przeciwzapalne w tkance wątrobowej, które realizuje się poprzez różne mechanizmy.
5.Działanie żółciopędne: sylimaryna stymuluje produkcję i odpływ żółci, co przyczynia się do normalizacji pracy wątroby i pęcherzyka żółciowego, zapobiega tworzeniu się kamieni żółciowych i rozwojowi zapalenia pęcherzyka żółciowego.
6.Działanie hipolipidemiczne: ostropest plamisty pomaga obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, co jest działaniem zapobiegawczym przeciwko miażdżycy, chorobie wieńcowej i innym chorobom układu sercowo-naczyniowego.
7.Działanie przeciwcukrzycowe: Badania wykazały, że ostropest plamisty może obniżać poziom cukru we krwi i zwiększać wrażliwość komórek na insulinę.
8.Działanie immunomodulacyjne: ostropest plamisty pomaga wzmocnić układ odpornościowy i zwiększyć odporność organizmu na choroby zakaźne i wirusowe.
9.Działanie onkoochronne: sylimaryna ma właściwości przeciwnowotworowe. Przeciwzapalne, antyoksydacyjne i proapoptotyczne właściwości ostropestu plamistego stanowią razem „triadę funkcjonalną”, która pozwala przeciwdziałać powstawaniu i rozwojowi mechanizmów odpowiedzialnych za wzrost i podział komórek nowotworowych.
10.Gojenie ran i działanie przeciwzapalne na skórę: nalewkę i olejek z ostropestu plamistego można stosować zewnętrznie w leczeniu różnych chorób skóry.
11.Działanie przeciwobrzękowe: ostropest plamisty charakteryzuje się łagodnym działaniem moczopędnym o krótkim czasie działania, dlatego pomaga zmniejszyć obrzęki i poprawić mikrokrążenie, co jest szczególnie ważne przy chorobach wątroby, którym towarzyszy upośledzenie odpływu płynu z tkanek.
Wszystkie powyższe właściwości ostropestu plamistego sprawiają, że jest on cenną rośliną do wykorzystania w medycynie ludowej i oficjalnej. Ze względu na szerokie spektrum działania i stosunkowo niewiele przeciwwskazań, ostropest plamisty jest skutecznym i bezpiecznym środkiem dla wątroby i zdrowia całego organizmu.
Przeciwwskazania
1.Indywidualna nietolerancja i alergia: u niektórych osób mogą wystąpić reakcje alergiczne na ostropest plamisty lub jego składniki. Jeśli masz reakcje alergiczne na rośliny z rodziny astrowatych (np. mniszek lekarski, rumianek, ambrozję), powinieneś ostrożnie rozpoczynać stosowanie ostropestu plamistego lub całkowicie zaprzestać jego stosowania.
2.Ciąża i laktacja: Bezpieczeństwo stosowania ostropestu plamistego w czasie ciąży i karmienia piersią nie zostało wystarczająco zbadane. Mimo że ostropest plamisty nie jest rośliną trującą, lekarze zalecają, aby nie stosować go w czasie ciąży i karmienia piersią, aby uniknąć ryzyka dla dziecka.
Należy pamiętać, że samodzielne leczenie może być niebezpieczne i nieskuteczne, szczególnie w przypadku poważnych chorób. Ostropest plamisty, mimo swoich dobroczynnych właściwości, nie jest panaceum i nie może zastąpić kompleksowego leczenia zaleconego przez lekarza. Ostropest plamisty należy stosować rozważnie, biorąc pod uwagę zalecenia specjalisty i ewentualne przeciwwskazania.
Często zadawane pytania dotyczące ostropestu plamistego
Czym jest ostropest plamisty i do czego się go stosuje?
Ostropest plamisty to roślina lecznicza z rodziny astrowatych, znana ze swoich właściwości hepatoprotekcyjnych, antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i innych dobroczynnych właściwości. Jest stosowany w leczeniu i profilaktyce chorób wątroby.
Jakie są lecznicze formy ostropestu plamistego?
Ostropest plamisty dostępny jest w postaci tabletek, kapsułek, olejku, nalewek, proszków i herbatek. Wybór formy dawkowania zależy od preferencji pacjenta i zaleceń lekarza.
Jak długo można przyjmować ostropest plamisty?
Czas przyjmowania ostropestu plamistego zależy od celu stosowania, postaci leku i indywidualnych cech organizmu. Niektóre formy ostropestu plamistego można przyjmować w cyklach trwających od 2 do 4 tygodni z przerwami, inne zaś można stosować przez długi okres czasu bez przerw. Lekarz ustali optymalny czas trwania leczenia, biorąc pod uwagę wszystkie czynniki.
Z jakimi lekami ostropest plamisty może wchodzić w interakcje?
Ostropest plamisty może wpływać na działanie niektórych leków, szczególnie tych, które są metabolizowane w wątrobie. Mogą to być leki przeciwdrgawkowe, leki przeciwzakrzepowe, statyny i niektóre antybiotyki. Jeśli przyjmujesz leki, skonsultuj się z lekarzem przed użyciem ostropestu plamistego, aby uniknąć możliwych interakcji i negatywnych skutków dla zdrowia.
Czy istnieją jakieś szczególne zasady stosowania ostropestu plamistego przez mężczyzn i kobiety?
Ogólnie rzecz biorąc, specyfika stosowania ostropestu plamistego przez mężczyzn i kobiety nie różni się znacząco, a jego właściwości lecznicze korzystnie wpływają na zdrowie obu płci. Należy jednak wziąć pod uwagę kilka aspektów:
Ciąża i karmienie piersią: brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania ostropestu plamistego w tym okresie oraz jego możliwego wpływu na równowagę hormonalną lub zwiększoną aktywność skurczową macicy.
Czy ostropest plamisty pomaga w utracie wagi?
Ostropest plamisty może pomóc w normalizacji metabolizmu, utrzymaniu zdrowej wątroby i obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi, co może być pomocne w utracie wagi. Ostropest plamisty sam w sobie nie jest jednak środkiem odchudzającym i należy go stosować w połączeniu z odpowiednią dietą, aktywnością fizyczną i zdrowym trybem życia.
Czy ostropest plamisty może być stosowany do detoksykacji organizmu?
Tak, ostropest plamisty pomaga oczyścić organizm z toksyn dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym, detoksykującym i antyhepatotoksycznym. Wspomaga prawidłową pracę wątroby i poprawia procesy detoksykacji organizmu. Aby jednak skutecznie oczyścić organizm, zaleca się również przestrzeganie odpowiedniej diety, picie odpowiedniej ilości wody i unikanie złych nawyków.
Jak prawidłowo przechowywać ostropest plamisty i jego przetwory?
Ostropest plamisty i jego przetwory należy przechowywać w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słonecznego i źródeł ciepła. Należy również zwrócić uwagę na termin ważności leków i stosować się do warunków przechowywania podanych na opakowaniu.
Gdzie można kupić ostropest plamisty i jego preparaty?
Ostropest plamisty i jego przetwory można nabyć w aptekach, specjalistycznych sklepach zielarskich, a także w sklepach internetowych. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na producenta, certyfikaty jakości i datę ważności produktu.
Literatura:
Monografie WHO dotyczące wybranych roślin leczniczych (2002) Fructus Silybi Mariae. Tom 2. Światowa Organizacja Zdrowia, Genewa, s. 300–316 (http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4927e/29.html).
Kren V., Walterova D. (2005) Sylibina i sylimaryna — nowe efekty i zastosowania. Biomedycyna. Papka. Śr. Twarz. Uniw. Palacky Ołomuniec Czechy, 149(1): 29–41.
Monografia ziołowa Unii Europejskiej dotycząca Silybum marianum (L.) Gaertn., fructus. Komunikat prasowy nr 10/2013.
Luper S. (1998) Przegląd roślin stosowanych w leczeniu chorób wątroby: część 1. Altern. Śr. Przekład, 3(6): 410–421.
Autor: Natalia Kandybey, doktor nauk farmaceutycznych.
![[{[item.product.name]}]]([{[item.product.photo.url]}] 125w)
